Οι Σουηδοί δεν είναι αστικός λαός. Έτσι και οι ταινίες τους δεν είναι αποκλειστικά γυρισμένες στα αστικά κέντρα. Αντί λοιπόν για τις 5 ταινίες που σου προτείνω να δεις πριν πας πχ στη Στοκχόλμη, σήμερα γυρίζουμε μεγάλο κομμάτι της χώρας. Μέσα από ταινίες παλιές και καινούργιες που με ταξίδεψαν στον χωροχρόνο της τρίτης μου πατρίδας. Αλλα και με έμαθαν πολλά για αυτό τον ξανθό λαό, πριν μείνω στη Σουηδία, όσο ήμουν εκεί και αφού έφυγα.

Σχετικά άρθρα
5 ταινίες που πρέπει να δεις πριν πας...

Fucking Åmål (1998)

Τη νοοτροπία “πάμε να φύγουμε απ’ αυτή την god forsaken town” που βλέπουμε στις αμερικάνικες ταινίες την έχουν και οι Σουηδοί. Τους ακούς να το μουρμουρίζουν όπου σταθούν. Μια τέτοια πόλη είναι και το Όμολ. Εκεί, μία έφηβη ξενυχτάει, δοκιμάζει τσιγάρο, αλκοόλ, ναρκωτικά και τη σεξουαλικότητά της. Και αντιμετωπίζοντας ελάχιστη κατακραυγή από τον ανοιχτόμυαλο περίγυρό της, θυμίζει στον ταξιδιώτη (εμένα, εσένα…) ότι βρίσκεται σε μια χώρα όπου όλα επιτρέπονται. Όχι επειδή κάποιος τα επιτρέπει αντί να τα απαγορεύει – αλλά επειδή απλά συμβαίνουν.
Γι’ αυτό κι εσύ όσο είσαι εκεί, ετοιμάσου να δεις ομοφυλόφιλους-ες εντελώς out of the closet.

Το Κορίτσι με το τατουάζ (Män som hatar kvinnor, 2009)

Έχει μια υπέροχη παράδοση στα αστυνομικά θρίλερ η Σουηδία. Το συγκεκριμένο, μια τριλογία βασισμένη σε βιβλία Σουηδού συγγραφέα, είναι γυρισμένο στην υπέροχη άγρια φύση γύρω από τη Στοκχόλμη. Αλλά και στη βροχερή, σκοτεινή Στοκχόλμη, που δίνει το στίγμα της στο ύφος της νεο-noir αυτής ταινίας.
Έχει κάτι το αχανές αυτή η χώρα. Οι τεράστιες εκτάσεις ακατοίκητης γης μάλλον δημιουργούν στη φαντασία των συγγραφέων και σεναριογράφων την υπόθεση ότι όλο και κάποιο πτώμα κάπου θα κρύβεται. Και η διακριτική, καταθλιπτική και κρυψίνοα φύση των Σουηδών συνηγορεί σε αυτό. Όλο και κάποιος απ’ αυτούς θα φταίει για τον φόνο.
Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα βέβαια απέχει. Γιατί μπορεί η Σουηδία να είναι πρώτη σε αυτοκτονίες, τα εγκλήματα όμως λείπουν. Και τελικά, εκεί και το βράδυ αισθάνεσαι ασφαλής.

Μυστικά Γυναικών (Kvinnors väntan, 1951)

Χρονιά, 1951. Τοποθεσία, Σουηδία. Ο Ingmar Bergman σκηνοθετεί 4 παντρεμένες γυναίκες στο εξοχικό τους να περιμένουν τους άντρες τους. Καθώς περιμένουν, διηγούνται τις φαντασιώσεις και εξομολογούνται τις ερωτικές τους περιπέτειες και τις απιστίες τους.
Χρονιά, 1951. Τοποθεσία, Ελλάδα. Κανένας σκηνοθέτης και καμία ηθοποιός δεν θα έκανε ποτέ κάτι τέτοιο.
Είναι διαφορετικοί από εμάς οι Σουηδοί. Τα όρια της ανεκτικότητάς τους τα ξεπερνάνε μόνο οι ίδιοι (και οι Φινλανδοί) χρόνο με τον χρόνο.
Γι’ αυτό να ξέρεις όταν πας, ότι είναι πιθανό να δεις μια όμορφη Σουηδή να ουρεί στον δρόμο παραπατώντας απ’ το μεθύσιί. Δεν θεωρείται “κάπως” αυτό, δεν θα κριθεί ως άκομψο. Απλά, συμβαίνει.

Σκηνές από έναν Γάμο (Scener ur ett äktenskap, 1973)

Είναι λοιπόν τόσο διαφορετικοί οι Σουηδοί απ’ ό,τι άλλο ξέρουμε, που ο σημαντικότερος σκηνοθέτης της χώρας και ένας από τους μεγαλύτερους όλων των εποχών, το γύρισε στην τηλεόραση. Ο Ingmar Bergman δεν σκηνοθέτησε αυτή τη μίνι σειρά (με τη Liv Ullmann) και τόσες άλλες τηλεταινίες επειδή ξέπεσε, αλλά επειδή η σουηδική τηλεόραση δεν δείχνει σκουπίδια, αλλά ποιότητα. (Ακόμα και οι ειδήσεις τους έχουν επίπεδο).
Το “Σκηνές από έναν Γάμο” ακολουθεί ένα ζευγάρι Σουηδών να συζητάει ανοιχτά για τον γάμο τους, τα συναισθήματά τους, τις απιστίες τους και να παίρνουν συνειδητές αποφάσεις. Τέτοιες που αρμόζουν σε ανθρώπους ώριμους συναισθηματικά, και απευθυνόμενους σε θεατές εξίσου ώριμους να δουν κάτι τέτοιο χωρίς κριτική, τη δεκαετία του 1970, όταν η σεξουαλική απελευθέρωση προσπαθούσε να κατακτήσει και τον υπόλοιπο κόσμο.
Να τονίσω ότι η κάμερα κινηματογραφεί έξυπνα την κρύα Στοκχόλμη. Γεννώντας έντονα το συναίσθημα every man for themselves, αλλά και το “μαζί για μια καθαρή πόλη”. Ψάξε βρες.  

Liv Ullmann, Erland Josephson

Το Κορίτσι (Flickan, 2009)

Ένα κορίτσι μόλις 9,5 χρονών αναγκάζεται να τα βγάλει πέρα μόνο του και να συντηρήσει τον εαυτό του κάπου στην επαρχία της Σουηδίας, όσο οι γονείς του ταξιδεύουν στην Αφρική.
Μια απ’ τις πιο ονειρικές ταινίες που έχω δει στις Νύχτες Πρεμιέρας, το Flickan μαθαίνει στον θεατή και μελλοντικό ταξιδιώτη τρία πολύ βάσικα χαρακτηριστικά της Σουηδίας και των Σουηδών:
1. Η σουηδική επαρχία είναι υπέροχη και αξίζει μια βόλτα. Αν πας Καλοκαίρι, να βουτήξεις είτε σε λίμνη είτε σε θάλασσα
2. Οι γονείς εκεί δίνουν ευκαιρίες στα παιδιά τους να ανεξαρτητοποιηθούν, έτσι ώστε στα 18 τους οπωσδήποτε να μείνουν μόνοι τους
3. Οι Σουηδοί είναι δεινοί globe trotters. Ταξιδεύουν παντού. Και αν τους αρέσει πολύ κάπου, αγοράζουν σπίτι (πχ στην Ταϋλάνδη) για να ξεχειμωνιάζουν εκεί.

Έχεις πάει στη Σουηδία; Ποιες άλλες ταινίες και σειρές την κινηματογραφούν εξίσουν καλά ή και καλύτερα;

To άρθρο μου αυτό πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΣΙΝΕΜΑ, στο πλαίσιο της όμορφης συνεργασίας μας με τις ταινίες που έχουν γυριστεί σε αγαπημένες πόλεις του κόσμου